Van Netwerk tot Zelforganiserende community

Op meerdere plaatsen hebben we gesproken over het belang van netwerken als de “natuurlijke” manier waarop kennis vloeit tussen kennissen. (Zie Spontane Kennisnetwerken e.v.)

 

Als er in een kennisnetwerk een centrale groep is waar de meesten elkaar kennen, dan spreekt men over een Community of een Gemeenschap. Dit gebeurt typisch wanneer mensen samenwerken in een zelfde vak, een zelfde praktijk. Het jargon is dan ook “Community of Practice”, afgekort CoP. Ook in ons Nederlandstalig taalgebied spreekt men meestal over een CoP, en gebruikt men minder de vertaling Praktijkgemeenschap.

 

In CoP’s gebeuren er uiteraard dezelfde dingen als in een kennisnetwerk, maar in een CoP komen er ook georganiseerde activiteiten bij zoals:

• Het geven van voordrachten aan elkaar, of interessante sprekers zoeken. In onze Bourgondische cultuur doet men dit vaak graag aan tafel.
• Afspreken wie welke studiedagen volgt, en elkaar de interessante nieuwigheden doorspelen.
• Afspreken wie welke tijdschriften opvolgt
• Documenten gezamenlijk bewaren, bvb. in een virtueel bureau (zie: in hoeveel virtuele bureaus werk je? )
• Werkhulpmiddelen samen maken en verbeteren, zoals formulieren, checklists, spreadsheets en andere computerhulpmiddelen.…
  Een praktijkvoorbeeld: in een winkelketen veranderen de producten heel snel. De centrale marketingafdeling gaf wel productfolders, maar de verkopers hadden een behoefte aan vergelijkingen tussen de modellen. Mensen uit de winkels in eenzelfde streek staken de koppen bijeen om een tabel te maken met welke modellen voor welke klanten en situaties geschikt waren.

 

CoP’s zijn dus een soort zelforganisatie die ontstaat. Je kan de cultuur in een CoP best vergelijken met een vereniging van vrijwilligers. Men spreekt er onderling de taken af. Er komt vaak een coördinator, maar die is eigenlijk niet de formele baas. Liefde voor het vak, en collegiale hulpvaardigheid zijn een belangrijke brandstof.

Men kan het vergelijken met wat in beroepsverenigingen gebeurt. Zo hebben ingenieursverenigingen genootschappen, van ingenieurs voor bruggen en wegen, werktuigkunde, informatica… CoP’s zijn dan in zekere zin de interne beroepsverenigingen.

 

(Uittreksel uit mijn boek "Kennismanagement, de vierde Golf" (Kluwer 2005)